Որո՞նք են տվյալ ճյուղի զարգացման նախադրյալները և խոչընդոտները
Զարգացման նախադրյալներ են համարվում աշխարհագրական դիրքը, տարածքի մեծությունը, բնական պայմանները և ռեսուրսները, արտաքին տնտեսական հարաբերությունները և այլն: Սակայն կան երկրներ, որոնք աչքի չեն ընկնում վերը թվարկված գործոններից և ոչ մեկով. չունեն ո’չ ընդարձակ տարածք, ոչ էլ հարուստ են բնական ռեսուրսներով, բայց և այնպես՝ համարվում են տնտեսապես բարձր զարգացած երկրներ:
2. Զարգացման ի՞նչ պատմություն է անցել տնտեսության տվյալ ճյուղը
Խորհրդային տարիներին զբոսաշրջությունը Հայաստանում սկսեց զարգանալ 1930-ական թվականներից: Դրանից 24 տարի անց Սովետական Հայաստանն ընդգրկեց նաեւ Համամիութենական տուրիստական երթուղիներում: 60-ական թվականներին էքսկուրսիաների բյուրոներ բացվեցին Երեւանում, Լենինականում, Կիրովականում: Ինչպես Խորհրդային Միության մյուս հանրապետություններում, Հայաստանում եւս զբոսաշրջությունը զարգանում էր միայն կուսակցական պլանավորմամբ: Յուրաքանչյուր տարի պետական ապահովության ընդհանուր ֆոնդից 1 մլրդ ռուբլի էր հատկացվում արտոնյալ շրջագայությունների, հանգստի, առողջարանային բուժման նպատակով: 1988թ-ից Հայաստանի զբոսաշրջության ոլորտն սկսեց անկում ապրել մի շարք պատճառներով: Միջազգային զբոսաշրջիկների թիվը կրկին կայուն աճ արձանագրեց 2001թ-ից: 2003թ․ ընդունվեց «Զբոսաշրջության եւ զբոսաշրջային գործունեության մասին օրենքը», որով էլ զբոսաշրջությունը ճանաչվեց երկրի տնտեսության գերակա ճյուղերից մեկը: Տուրիզմը մի տեսակ է, որը միավորում է ճանապարհորդության այն տեսակները, որոնք կապված են ակտիվ հանգստի հետ և, որոնց նպատակն է ստանալ նոր տպավորություններ և բարելավել ֆիզիկականը։
3. Ի՞նչ դեր ունի տվյալ ճյուղը ՀՀ-ի համար
Մեքենաշինությունը դեր չունի ՀՀ-ի համար
4. Ի՞նչ կապ ունի տվյալ ճյուղը տնտեսության այլ ճյուղերի հետ
Զբոսաշրջության կարևորելը տնտեսական մեծ շահ բերելուց և աղքատության դեմ պայքարելուց բացի , համատեղում է մարդկանց հանգիստն ու աշխատանքը : Համաշխարհային տուրիստական կազմակերպության առաջարկով` Սեպտեմբերի 27-ը Զբոսաշրջության համաշխարհային օր է հռչակվել:
5.Ինչպե՞ս եք պատկերացնում տվյալ ճյուղի զարգացման հեռանկարը
Այսօր կուսումնասիրենք Մոլդովայի և Հայաստանի բնակչությունը, կհամեմատենք:
Բնակչությունը.
Մոլդովայի բնակչությունը մոտավորապես 45-50%-ով ավելի Հայաստանի բնակչությունից, այն կազմում է 4,033,963, իսկ Հայաստանի բնակչությունը կազմում է՝ 2,963,243: Մոլոդվայի բնակչությունը տարեկան պակասում է -0.23 %-ով, իսկ Հայաստանի բնակչությունը ավելանում է 0.19 %-ով: Այսինքն տարեկան Մոլդովայում պակասում է 9300 մարդ, իսկ Հայաստանում ավելանում է 5,512 մարդ: Հիմա պարզենք, թե ք/կմ վրա քանի մարդ է ապրում: Մոլդովայում մեկ ք/կմ վրա ապրում է 123 մարդ, իսկ Հայստանում՝ 104: Այսինքն կարելի է եզրակացնել, որ Մոլդովայում մեկ ք/կ-ը ավելի խիտ բնակեցված է, քան Հայաստանում:
Մոլդովայից տարեկան գաղթում է 1,387 մարդ, որը բավականին քիչ ցուցանիշ է՝ համեմատած Հայաստանի հետ, քանի որ Հայաստանից տարեկան գաղթում է 4998 մարդ: Մոլդովայում ծնելիության մակարդակը 1.3 է, իսկ Հայաստանում` 1.8:
Միջին տարիքը. Մոլդովայում` 38, Հայաստանում՝ 35:
Մոլդովայի բնակչության 43%-ը ապրում է քաղաքում, իսկ Հայաստանում քաղաքում է ապրում բնակչության 63%-ը: Ակնհայտ է, որ Հայաստանում գերկշռում են քաղաքացիները, իսկ Մոլդովայում գերակշռում են գյուղերում ապրողները: Մոլդովան կազմում է աշխարհի 0.05%-ը, իսկ Հայաստանը՝ 0.04%:
Ինչո՞վ է պայմանավորված ՀՀ տարածքի հողային տիպերի բազմազանությունը:
ՀՀ տարածքի հողային տիպերի բազմազանությունը տարբեր գործոնների ազդեցության հետևանք է: Դրանք են ՝ մակերևույթի տարաբնույթ ապարները, կլիմայական պայմանները (ջերմություն, խոնավություն), բուսականությունը և տեղանքի ռելիեֆը: Հայաստանին ՝ որպես լեռնային երկրի, բնորոշ է հողածածկույթի փոփոխությունը ոչ միայն հորիզոնական, այլև վերընթաց ուղղությամբ:
Ո՞ր հողային տիպն է հանրապետությունում ամենատարածվածը: Նշե՛ք տարածման վայրերը:
Հանրապետությունում ամենատարածված հողային տիպը լեռնային սևահողերն են, որոնք տարածված են ՝ Գյումրիում, Արթիկում, Մարալիկում, Տաշիրում, Սևանում, Հրազդանում, Գավառում, Մարտունիում և Վարդենիսում:
Հողատիպերի տարածման ի՞նչ առանձնահատկություններ կարելի է առանձնացնել ՀՀ տարածքի հյուսիսարևելյան, հարավարևելյան և հրաբխային մարզերում:
Լեռնանտառային գորշ և դարչնագույն հողերը հիմնականում տարածված են հանրապետության հյուսիսարևելյան և հարավարևելյան լեռնալանջերի 900 – 2400 մ բարձրություններում: Սրանք գոյացել են չափավոր տաք և խոնավ կլիմայի պայմաններում: Այս հողերի զգալի մասը, հատկապես անտառի ստորին սահմանում, տափաստանացված է, օգտագործվում է որպես վարելահող, խոտհարք և արոտավայր: Այս հողերում մշակում են հացահատիկային, բանջարաբոստանային բույսեր, պտղատու ծառեր:
Լեռնամարգագետնային հողերը ձևավորվել են ցուրտ լեռնային կլիմայի ՝ համեմատաբար բարձր խոնավության և ցածր ջերմաստիճանի պայմաններում, մերձալպյան և ալպյան բուսածածկույթի տակ: Այս գոտին արոտային անասնապահության գլխավոր շրջանն է: Այս հողերում շատ են հանդիպում ֆիզիկական հողմահարության արդյունքում առաջացած քարացրոնները:
Լեռնաշագանակագույն հողերը տարածվում են հանրապետության հյուսիս – արևելքում ՝ մինչև 800 մ, և հարավում ՝ 1300 – 1700 մ բարձրությունների վրա: Այս հողերը ձևավորվում են շոգ և համեմատաբար չոր կլիմայական պայմաններում, հումուսով ավելի հարուստ են, ունեն ավելի հզոր շերտ: Դրանք պիտանի են հացահատիկների մշակման, ծխախոտագործության, պտղաբուծության ու այգեգործության, ինչպես նաև մերձարևադարձային բույսերի աճեցման համար:
Աշխարհագրության տետրում նշե՛ք յուրաքանչյուր հողատիպին բնորոշ գլխավոր մշակաբույսերը:
Կիսաանապատային գորշ հողեր.
Աղասեր բույսեր:
Լեռնաշագանակագույն հողեր.
Մերձարևադարձային բույսեր ՝ թզենի, նռենի, ձիթենի:
Լեռնային սևահողեր.
Կերային մշակաբույսեր:
Լեռնանտառային գորշ և դարչնագույն հողեր.
Հացահատիկային և բանջարաբոստանային բույսեր:
Ուրվագծային քարտեզի վրա գույներով պատկերե՛ք հանրապետության հիմնական հողատիպերի տարածման շրջանները:
1.Լեռնակազմական ո՞ր գործընթացներն են ձևավորել Հայկական լեռնաշխարհի մակերևեույթը:
Հայկական լեռնաշխարհը ձևավորվել է մոտ 25−30 մլն տարի առաջ` այդտեղ ընթացող ալպյան լեռնակազմական գործընթացների շնորհիվ։ Ծովն աստիճանաբար նահանջել է, և բարձրացող գեոսինկլինալը վերածվել է լեռնային երկրի, երկրաբանական շերտերը խախտվել են՝ գոյացնելով ծալքաբեկորային լեռներ։ Այդ ամենն ուղեկցվել է ուժեղ հրաբխային ժայթքումներով։Լեռնակազմական երևույթները Հայկական լեռնաշխարհում դեռևս շարունակվում են։ Դրա վկայությունն են Նեմրութ (Սարակն) և Թոնդրակ գործող հրաբուխները և հաճախակի կրկնվող երկրաշարժերը։
2. Ի՞նչ լեռնագրական միավորների է բաժանվում Հայկական լեռնաշխարհը: Ի՞նչ գործոններով է այն պայմանավորված:
Հայկական բարձրավանդակը (Միջնաշխարհ) պայմանականորեն կարելի է բաժանել լեռնագրական երեք միավորի.
ա) Ներքին Տավրոսի լեռնային համակարգ բ) Հայկական հրաբխային բարձրավանդակ գ) միջլեռնային գոգավորություններ
Ներքին Տավրոսի լեռնային համակարգը զուգահեռականի ուղղությամբ ձգվում է Միջնաշխարհի կենտրոնական մասով։ Այստեղ առանձնանում է Հայկական Պար լեռնաշղթան, որը ձգվում է Մեծ Մասիսից դեպի արևմուտք։Մասիսները Հայկական Պարի մաս չեն կազմում, այլ առանձին հանգած հրաբուխներ են: Ներքին Տավրոսի համակարգին են պատկանում նաև Այծպտկունքի և Մնձուրի լեռնաշղթաները:
3. Թվարկե՛ք և քարտեզի վրա ցո՛ւյց տվեք Հայկական լեռնաշխարհի եզրային լեռնային համակարգերը:
Հայկական լեռնաշխարհի եզրային բարձրադիր ծալքաբեկորային լեռնաշղթաները աղեղնաձև համակարգեր են՝ Արևելյան Պոնտոս, Հայկական (Արևելյան) Տավրոս, Կորդվաց լեռներ, Մերձարաքսյան լեռնաշղթաներ, Փոքր Կովկաս, որոնք ներառնում են Կենտրոնական հրաբխային, Վասպուրականի և Ուզուն Ցայլայի (Փոքր Հայք) կառուցվածքային – տեղատարումային բարձրավանդակները։
4. Ի՞նչ մասերից է կազմված Հայկական հրաբխային բարձրավանդակը: Մակերևույթի ի՞նչ ձևեր են բնորոշ Հայկական հրաբխային բարձրավանդակին:
Բարձրվանադակը կազմված է նեոգեն-անթրոպոգեն լավաներից, 500-1500 մ հաստության լավային ծածկույթից, որի հիմքում ծալաբեկորավոր լեռնազանգվածների մակեևույթներն են:
5. Թվարկե՛ք եւ քարտեզի վրա ցո՛ւյց տվեք Արաքսի, Արևմտյան Եփրատի եւ Արածանու ավազաններում գտնվող միջլեռնային գոգավորությունները:
Արաքսի ավազանում հայտնի են Բասենի և Միջինարաքսյան գոգավորությունները։ Բասենի գոգավորության հատակը՝ Բասենի դաշտը, տարածվում է Արաքսի վերին հոսանքի ավազանում՝ 1700−1900 մ բարձրությունների վրա։ Միջինարաքսյան գոգավորության տարածքում առանձնացնում են Արարատյան և Նախիջևանի դաշտերը:
Արևմտյան Եփրատի ավազանում առանձնանում են Կարնո և Երզնկայի դաշտերը։ Կարնո դաշտը տարածվում է Արևմտյան Եփրատի ակունքներում՝ 1800−2000 մ բարձրության վրա։ Դաշտի հատակը հարթ է, տեղ-տեղ՝ ճահճոտ։ Այստեղ շատ են հանքային աղբյուրները։ Երզնկայի դաշտը տարածվում է Արևմտյան Եփրատի միջին հոսանքում՝ 1200−1400 մ բարձրության վրա։ Այն Հայկական լեռնաշխարհի սեյսմիկ ակտիվ շրջաններից է։
Արևելյան Եփրատի (Արածանու) ավազանի միջլեռնային գոգավորություններից նշանավոր են Ալաշկերտի, Մշո, Խարբերդի դաշտերը։ Ալաշկերտի դաշտն ամենաբարձրն է. գտնվում Է 1700−1900 մ բարձրության վրա։ Հոսքն ի վար նրան հաջորդում է Մանազկերտի դաշտը: Մշո դաշտը ձուլվում է Սասնա լեռների հյուսիսահայաց լանջերին։ Այն ծածկված է բարեբեր հողերով, դաշտի կենտրոնով հոսում է Մեղրագետը։ Մշո դաշտից արևմուտք՝ Արածանու ստորին հոսանքում, որտեղ միախառնվում են Արևմտյան և Արևելյան Եփրատի ջրերը, տարածվում է Խարբերդի դաշտը։ Դաշտի մեծ մասն այժմ զբաղեցնում է Քեբանի խոշոր ջրամբարը։
6. Ինչո՞վ է պայմանավորված Հայկական լեռնաշխարհի մետաղական և ոչ մետաղական օգտակար հանածոների հարուստ հանքավայրերի առկայությունը:
Հայկական լեռնաշխարհը պղնձի, բրոնզի, երկաթի ձուլման հնագույն շրջաններից է: Լեռնաշխարհը հարուստ է մետաղային հանքավայրերով, ինչը կապված է երկրի ընդերքում մագմայի առաջացրած ներժայթուկների հետ: Ուշագրավ է այն հանգամանքը, որ մետաղների հարուստ հանքավայրերը լեռնաշխարհի եզրային մասերում են՝ Արևելապոնտական, Փոքր Կովկասի, Հայկական Տավրոսի լեռներում: Այստեղ ներժայթուկները վերին ապարաշերտերի քայքայման տեղատարման պատճառով մերկացել են կամ գտնվում են ոչ մե ծ խորության տակ՝ խոր գետահովիտներում, որտեղ գետերը կտրել են լեռների կուրծքը և հասել ներժայթուկներին: Երկաթի հանքավայրերից նշանավոր են Փոքր Կովկասի հյուսիս – արևելյան լանջին գտնվող Դաշքեսանինը, ինչպես նաև Աղձնիքում, Արդվինի շրջանում եւ Տուրուբերանում հայտնաբերված հանքավայրերը և այլն: Պղնձի խոշոր հանքավայրերից մեկը գտնվում է Արևելյան Տավրոսի լեռներում, Արկնի բերդաքաղաքի շրջանում: Պղնձի և նրան ղեկից բազմամետաղների (ոսկի, արծաթ, կապար, ցինկ) հանքավայրեր են գտնվում Բաբերդի շրջանում, դեպի Սև ծով տանող ճանապարհի մերձակայքում և Ճորոխի ավազանում (Սպերի շրջան): Բազմամետաղների և պղնձի հարուստ պաշարներով նշանավոր են նաև Փոքր Կովկասի և Հայկական (Ղարադաղի) լեռները: Հայկական լեռնաշխարհի տարածքի մոտ 1/3 մասը ծածկող հրաբխային լավաները առաջացրել են շինանյութերի (տուֆ, պեմզա, պեռլիտ եւ այլն) հարուստ հանքավայրեր: Հայկական լեռնաշխարհի բազալտի պաշարները այնքան շատ են, որ գործնականում դրանք չսպառվող են համարվում: Մեր լեռնաշխարհի հարստություններից է տուֆը: Տուֆի խոշոր հանքավայրերը գտնվում են Արագածի և Սիփանի լեռնազանգվածներում, Շիրակում և Մերձերևանյան շրջանում: Հայկական լեռնաշխարհը հարուստ է նաև գրանիտի և մարմարի պաշարներով, որոնցից գեղեցիկ շինություններ են կառուցվել: Շուրջ 4000 տարի առաջ Հայկական լեռնաշխարհում ոսկի են արդյունահանել, ինչի վկայությունը Սևանի ափին գտնվող Լճաշեն հնավայրում հայտնաբերված ոսկերչական իրերն են: Ոսկու և արծաթի հարուստ պաշարներ կան Ագիրոկաստրոնում (այժմ՝ Գյումուշհանե), Վանա լճի հարավում, Հայկական Տավրոսի լեռներում և այլն: Հայկական լեռնաշխարհը հարուստ է հանքային բուժիչ ջրերի աղբյուրներով: Թոնդրակի հյուսիսային – արեւելյան մասում գտվող տաք աղբյուրներում, որոնց կոչում են Վարշակի ջերմուկներ, մի շարք ճանապարհորդների վկայությամբ, առանց կրակի տեղացիները ոչխար էին եփում: Հանքային աղբյուրների շատ ելքեր կան Տիգրիսի Վերին հոսանքներում, Ծովք լճի մոտ: Նշանավոր հանքային աղբյուրներ են Արզնին, Հանքավանը, Ջերմուկը, Վայկունիքի ջերմուկները (Ջերմաջուր): Լեռնաշխարհի տարածքում կան նավթի, գորշ ածխի, կավի եւ նստվածքային ծագման այլ հանքային հարստություններ: Ածուխը առաջներում չի օգտագործվել: Ոչ հարուստ հանքավայրեր կան Բաբերդում, Կարինից հյուսիս և արևելք ընկած շրջանում եւ Օլթի գետի ավազանում: Լեռնաշխարհում նավթաբեր շրջանները չափազանց քիչ են: Նավթի փոքր պաշարներով առանձնանում են Արածանիի ավազանը, Վանա լճի եւ Տիգրիսի վերի հոսանքի շրջանները:
7. Ուրվագծային քարտեզի վրա նշե՛ ք օգտակար հանածոների նշանավոր հանքավայրերը:
1. Ֆիզիկական քարտեզի վրա ցո՛ւյց տվեք Հայկական լեռնաշխարհը եւ նկարագրե՛ք նրա սահմանները:
Հայկական լեռնաշխարհից դեպի Արևմուտք տարածվում է Փոքրասիական բարձրավանդակը, իսկ հարավարևելյան հարևանությամբ գտնվում է Իրանական բարձրավանդակը: Նրա հյուսիսում Կովկասյան մեծ լեռնաշղթան է, իսկ հարավում գտնվում է Միջագետքի դաշտավայրը։
2. Համեմատե՛ք տարբեր պատմական քարտեզներում պատկերված Հայաստան պետության սահմանները Հայկական լեռնաշխարհի բնական սահմանների հետ:
Հայաստանի տարածքի չափերն ու սահմանները ներկայացված են տարբեր կերպերով ՝ աշխարհի ֆիզիկական, պատմական, բնակչության և քաղաքական քարտեզներում։ Հայաստանը գտնվում է Անդրկովկասի հարավային մասում: Հյուսիսում սահմանակից է ՝ Վրաստանին, արևելքում` Ադրբեջանին, հարավում` Իրանին և արևմուտքում` Թուրքիային: Սահմանի ընդհանուր երկարությունը 1245 կմ է:
3. Ո՞րն է «աշխարհագրական դիրք» հասկացության բովանդակությունը: Թվարկե՛ք եւ համեմատե՛ք դրա տարատեսակները:
Աշխարհագրական դիրքը, երկրի մակերևույթի վրա որևէ աշխարհագրական օբյեկտի դիրքն է այն օբյեկտների նկատմամբ, որոնց հետ գտնվում է սերտ փոխազդեցության մեջ։
Աշխարհագրական դիրքի տարատեսակներն են՝ տնտեսաաշխարհագրական, քաղաքաաշխարհագրական, մաթեմատիկաաշխարհագրական և ֆիզիկաաշխարհագրական: Մաթեմատիկաշխարհագրական դիրքը արտահայտվում է տարածքի եզրակետերի կամ կենտրոնական մասում գտնվող երկրաչափական կենտրոնի աշխարհագրական կորդինատներով: Տնտեսաշխարհագրական և քաղաքաաշխարհագրական դիրքերը տարեբրվում են մյուսներից նրանով, որ կարող են շատ արագ փոփոխվել: Տնտեսաաշխարհագրական դիրքը կարող է փոփոխվել ներքին զարգացումներից, սոցիալ – տնտեսական կարգավիճակից, հարևանների հետ հարաբերություններից և այլն:
4. Ո՞րն է պետության քաղաքաաշխարհագրական դիրքի եւ տնտեսա-աշխարհագրական դիրքի կարեւորությունը: Ինչպե՞ս կարող են դրանք լինելնպաստավոր եւ ոչ նպաստավոր:
Աշխարհագրական տարատեսակներից առանձնահատուկ կարևորություն ունեն տնտեսաաշխարհագրական և քաղաքաաշխարհագրական դիրքերը, որոնք կարող են շատ արագ փոփոխվել, ելնելով թե՛ ներքին և թե՛ արտաքին փոփոխություններից: Եղել է մի ժամանակ, երբ Հայաստանը եղել է ծովային պետություն, ունեցել է լավ հարևաններ և գտնվելով կարևորագույն առևտրական-տնտեսական Մետքասի ճանապարհի վրա՝ զարգացում և բարգավաճում է ապրել: Եղել է նաև հակառակը, երբ Հայաստանը գտնվել է թշնամական շրջափակման մեջ, անցել է տևական պատերազմների միջով, այս դեպքում էլ, Հայաստանը գտնվել է ոչ նպաստավոր դիրքում, գրանցել է կորուստներ:
5. Որո՞նք են Հայաստանի քաղաքաաշխարհագրական եւ տնտեսա-աշխարհագրական դիրքի փոփոխման պատճառները:
Հայաստանի քաղաքաաշխարհագրական և տնտեսա – աշխարհագրական դիրքի փոփոխման պատճառները արտաքին և ներքին են: Արտաքին պատճառներ կարող են հանդիսնալ ՝ հարևանների հետ հարաբերությունը, հարաբերությունների բարելավումը կամ վատացումը, միջազգային այլ զարգացումներ, ներքին պատճառներ կարող են հանդիսանալ ՝ ներքին տնտեսական վիճակը, քաղաքական կողմնորոշումը, հարևանների հետ ունեցած հարաբերությունների փոփոխումը և այլ բնույթի փոփոխություններ, որոնք կարող են անմիջականորեն ունենալ իրենց ազդեցությունը աշխարհում կամ տարածաշրջանում նրա տեղի ու դիրքի վրա:
Ուրվագծային կամ թվային քարտեզի վրա նշել ՀՀ հարևան երկրներն ու նրանց հետ ունեցած ՀՀ սահմանների երկարությունը:
Թուրքիա – 280 կմ
Ադրբեջան – 930 կմ
Իրան – 42 կմ
Վրաստան – 196 կմ
Թվային քարտեզի վրա նշել ՀՀ տարածքի հեռավորությունը (ուղիղ գծով) Սև ծովից, Միջերկրական ծովից, Կասպից ծովից և Պարսից ծոցից:
Նվազագույն գծային հեռավորությունը մերձակա ծովերից 145 կմ է ` Սև ծով: Կասպից ծովից հեռավորությունը 175 կմ է, Միջերկրական ծովից՝ 750 կմ, իսկ Պարսից ծոցից՝ մոտ 1000 կմ:
Բնութագրեք ՀՀ աշխարհագրական դիրքը դիտարկելով այն տնտեսական, քաղաքական և կլիմայական տեսանկյուններից:
ՀՀ գտնվում է Եվրասիա մայրցամաքի Ասիա աշխարհամասի Հարավ-Արևմտյան Ասիա տարածաշրջանում: Այն ամբողջությամբ հյուսիսային կիսագնդի մերձարևադարձային կլիմայական գոտում է և բնութագրվում է չոր ցամաքային կլիմայով, կլիմային հակադրություններով ու տարվա չորս եղանակների առկայությամբ: Տարածքին բնորոշ է արևային կլիման: Բարդ և խորդուբորդ ռելիեֆի պայմաններում, Հայաստանի տնտեսությունը կենտրոնացված է ՀՀ տարածքի մոտ 60 %-ի վրա։
Նշեք 5 երկիր, որոնց աշխարհագրական դիրքը նման է ՀՀ աշխարհագրական դիրքին:
Հայաստանի աշխարհագրական դիրքին են նման ՝ Շվեյցարիայի աշխարհագրական դիրքը, Ավստրիայի, Չեխիայի, Սերբիայի և Մոլդովայի:
Շվեյցարիան, Ավստրիան, Չեխիան, Սերբիան և Մոլդովան լեռնային երկրներ են և չունեն ելք դեպի ծով: Հայաստանում կլիման համեմատաբար տաք է, իսկ այնտեղ ՝ բարեխառն ու խոնավ:
Վահե Մուսայելյանի բլոգ 